Ngành công nghiệp tái chế rác thải tại Việt Nam hiện vẫn chưa đạt được quy mô và hiệu quả, cho dù nguồn nguyên liệu phế thải từ rác là không thiếu. Ví dụ, nguồn giấy phế thải trong nước chỉ cung cấp được khoảng 20% nhu cầu sản xuất của các nhà máy giấy, còn lại phải nhập khẩu. Theo đại diện nhiều doanh nghiệp giấy, nguyên nhân chính khiến nguồn cung giấy phế thải không ổn định là vì thiếu các tổ chức thu gom rác thải lớn có khả năng phân loại và phân phối nguyên liệu tái chế.
Tại Mỹ, đây không phải là vấn đề lớn vì lĩnh vực thu gom rác thải và phân phối nguyên liệu tái chế đã được hai tập đoàn tư nhân khổng lồ là Waste Management và Republic Services lo liệu. Tuy nhiên, một công ty khởi nghiệp công nghệ (start-up) đang lăm le trở thành kẻ phá bĩnh cuộc chơi khi cung cấp phương thức thu gom và phân loại rác hiệu quả hơn cho khách hàng, qua internet và di động. Đó là start-up Rubicon Global.
Giống như Uber tham gia vào lĩnh vực vận chuyển hành khách mà không sở hữu bất kỳ chiếc ôtô nào, Rubicon cũng không cần phải đầu tư sân bãi tập kết rác thải hay xe tải chuyên dụng để thu gom. Được thành lập từ năm 2008, Rubicon là một sàn trực tuyến cho phép nhiều đơn vị nhỏ lẻ ở địa phương có thể đấu giá để tham gia vào những hợp đồng xử lý rác thải hấp dẫn của các khách hàng doanh nghiệp lớn, như hệ thống cửa hàng tiện lợi 7-Eleven hay chuỗi bán lẻ thực phẩm Wegman’s. Bằng cách này, Rubicon giúp khách hàng giảm thiểu được chi phí xử lý rác thải.
Không chỉ có vậy, Rubicon còn mang đến cho khách hàng nguồn thu từ chính rác thải của họ. Tìm hiểu rác thải của từng khách hàng xong, start-up này sẽ tìm cách bán những loại rác thải có thể được tái chế cho các đơn vị muốn thu mua, rồi trả tiền lại cho khách hàng để hưởng thêm hoa hồng.
 |
| Nate Morris, đồng sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Rubicon Global |
Bí quyết hoạt động trơn tru của Rubicon nằm ở một phần mềm tự phát triển mang tên Caesar. Khi có một khách hàng mới, Rubicon chỉ cần nhập vào Caesar các dữ liệu về loại và lượng rác thải của doanh nghiệp đó. Hệ thống sẽ tự động đề xuất phương án tái chế tối ưu, theo khu vực địa lý.
Sau khi nhận được 30 triệu USD vốn đầu tư vào đầu năm nay, Rubicon cũng đã bắt đầu mở rộng đối tượng khách hàng sang các hộ gia đình. Thông qua ứng dụng di động của Rubicon, người dùng có thể gửi yêu cầu thu gom rác thải tại nhà và thanh toán dễ dàng bằng thẻ tín dụng. Hệ thống sẽ tự động chuyển yêu cầu này đến đơn vị thu gom có tuyến hoạt động gần đó nhất. Như vậy, Rubicon có thể giúp các đơn vị thu gom nhỏ lẻ cạnh tranh với những doanh nghiệp lớn và giảm thiểu chi phí vận hành, qua đó tiết giảm chi phí xử lý rác thải cho các hộ gia đình.
Mô hình hoạt động của Rubicon rõ ràng là một ý tưởng mới dành cho khởi nghiệp công nghệ Việt Nam, nhất là khi hoạt động thu gom, xử lý và tái chế rác thải đang được Chính phủ khuyến khích xã hội hóa. Kế đến, do nhu cầu giảm thiểu chi phí xử lý rác thải của các doanh nghiệp luôn hiện hữu, nên đây sẽ là những khách hàng rất tiềm năng. Thông thường, doanh nghiệp cũng là nhóm khách hàng mà nhà khởi nghiệp nên phục vụ trước tiên, tạo tiền đề giúp start-up tồn tại và phát triển trong lâu dài.
